Bàn Thêm Về TRUYỆN NGẮN ( 1 )

Bàn Thêm Về TRUYỆN NGẮN ( 1 )


Lâu nay giới thưởng ngoạn văn, thơ, nghệ thuật và giới nghiên cứu, lý luận, phê bình thường biết đến một câu bình phẩm: “Cái hay thì chưa mới; cái mới lại chưa hay”. Lời nhận định, đánh giá này nếu đem ra phân tích, ta thấy rõ có hai vế. Vế thứ nhất “cái hay thì chưa mới”, ý nói tác phẩm hoặc cách trình diễn tuy hay nhưng là cái hay đã biết rồi. Còn vế sau “cái mới lại chưa hay”, hẳn là cái mới này tuy mới nhưng xét ở mức độ hay thì chưa được điểm nào.

Có người cho câu bình phẩm trên là quá khắt khe, một đòi hỏi quá cao của những người kỹ tính. Có ý kiến thêm rằng trong bất kỳ lãnh vực nghệ thuật hay trong văn, thơ có được cái hay hoặc giả có được cái mới là tốt, nghĩa là đã thoát khỏi tình trạng ‘nghèo đói’ về văn hóa, đã được đổi mới về tinh thần. Tuy nhiên vẫn có người góp tiếp một ý là các văn, thi, nhạc sĩ.. và nghệ sĩ là những người luôn có tinh thần sáng tạo, vậy thì khi ta thưởng thức một tác phẩm hoặc một trình diễn nghệ thuật, bỗng gặp “cái hay thì chưa mới”, còn “cái mới lại chưa hay”, liệu chúng ta sẽ ngồi tĩnh trí như pho tượng hay chúng ta sẽ vỗ tay nồng nhiệt đây?

Câu nói “chín người, mười ý” quả thật là rất đúng khi người ta nói đến chuyện khen, chê.

Từ tầm nhìn trên, chúng tôi thử nhận định những cái hay, cái mới trong vài tác phẩm của các tác giả truyện ngắn hiện đại như nhiều người trong giới nghiên cứu văn học đã từng biết đến.

(Còn tiếp)

Vân Võ Hoài Phương

**********************