AUGUST STRINDBERG *Trang Sổ Tay Văn Nghệ hân hạnh đăng tải một bài viết trong nhiều bài tìm hiểu về văn học sau đây của tạp chí TỰ DO, ấn bản tại Thụy Điển.
Thành thật cảm tạ tác giả bài viết và tạp chí TỰ DO.
****
"Lời Giới Thiệu: Mục văn học Thụy Điển kỳ này trang trọng giới thiệu với độc giả một danh hào xuất sắc trong lịch sử văn học xứ Thụy : August Strindberg. Một di sản với trên 50 công trình bao gồm từ tiểu thuyết, thi ca cho đến kịch bản và một nhà lưu niệm cũng đủ để nói lên vai trò sáng giá của sĩ phu với lịch sử văn hoá của đất nước này. Vì không hội đủ trí lực và khả năng thấm nhuần nền văn học Thụy Điển cũng như văn hào August Strindberg, chúng tôi xin được giới thiệu vài nét sơ khảo về tác giả.. Xin bạn đọc miễn thứ cho tầm giới hạn của chúng tôi.
Tạp Chí TỰ DO , tạp chí của Hội Văn Hoá Việt Nam tại Thụy Điển "
**********************
Strindberg sinh tại thủ đô Stockholm; Sau khi theo học ở Uppsala, ông từng làm nghề gia sư, diễn viên, giáo viên tiểu học, ký giả và trợ lý thư viện hoàng gia. Ông sống nhiều năm ở Đức, Thụy Sĩ và Pháp.
Năm 1879, khi công bố tiểu thuyết Căn phòng đỏ (Röda Rummet), Strindberg đã mở ra thời kỳ mới trong lịch sử văn học Thụy Điển. Ranh giới trước đó là giai đoạn văn chương lãng mạn, thường tập chú khai thác và miêu tả về thẩm mỹ của thế kỷ 18. Sang thập kỷ 80 thuộc thế kỷ 19, các văn sĩ cũng như nhu cầu xã hội muốn văn học nghệ thuật phản ánh chân thực hơn về mọi sinh hoạt của nhân loại đương thời. Quan niệm này chính là chủ nghĩa tự nhiên, cuốn tiểu thuyết Căn phòng đỏ tung ra những phê phán nhiều trạng huống xã hội là cuốn sách đầu tiên theo khuynh hướng hiện thực tự nhiên chủ nghĩa tại Thụy Điển.
Cũng trong thời gian thập kỷ 80 nói trên, học thuyết tiến hóa của nhà sinh học Darwin có ảnh hưởng rất lớn với khoa học. Theo Darwin, thì sự phát triển của loài người trải qua cuộc cạnh tranh gay gắt, ai khỏe hơn sẽ thắng. Tư tưởng này có ảnh hưởng đến Strindberg, được ông thể hiện cuộc đấu tranh giữa nam và nữ trong kịch phẩm Nàng Julie (Fröken Julie). Những vai trò khác nhau và những xung đột giữa phái mạnh và yếu cũng là chủ đề được đặc tả trong các cuốn tuyển truyện ngắn Hôn Phối I và II (Giftas I och II ).
Mẹ của văn hào là người giúp việc trong tiệm ăn, qua đời khi tác giả mới 13 tuổi. Cha ông là một nhà buôn. Với ông, thì cha là người khó tánh và có bản chất lạnh lùng. Trái tính làm cha con ít tiếp xúc với nhau khi ông còn thiếu thời. Hiện thực gia đình mang ý nghĩa lớn giúp ông có chất liệu để thiên tả cuộc sống trong văn chương. Trong tác phẩm Con của nữ công chức (Tjänstekvinnans son) ấn phẩm vào 1886; văn sĩ tường thuật thời lớn lên của ông trong mối quan hệ với cha mình.
Đời sống danh nhân này đầy mâu thuẫn và biến động. Ông kết hôn 3 lần và nhiều thời gian sống lâu dài ở ngoại quốc, nhưng ở bất cứ nơi nào ông không ngừng sáng tác. Năm 1884 ông bị truy tố về việc chống lại luật ban bố giới hạn quyền tự do ngôn luận và báo chí, điều được mô tả trong tác phẩm Hôn Phối (Giftas). Năm 1887, tác giả viết cuốn Hòn đảo quê hương (Hemsöborna) ở Đức. Tác phẩm này là một trong các sách được dân chúng ưa thích; tiểu thuyết mô tả cuộc sống tại một cù lao thuộc Stockholm. Hồ này tên thật là Kymendo, nơi tác giả đã sống qua mấy mùa hè với hiền thê đầu tiên Siri Von Essen.
Thời gian tiếp theo, Strindberg sống ở Pháp, nơi ông trải qua cuộc khủng hoảng tâm linh do tác động của tôn giáo. Tình tiết thân tư hoảng động này được văn sĩ tường thuật trong tiểu thuyết Hỏa Lò (Inferno) 1897. Sau ‘cơn kinh động’ đó, ông không còn muốn khai thác, trình tả thêm nữa các biến hóa nội tại thâm cung của sự kiện, mà ông cho chúng là mãnh lực không thể hiểu nổi, là nguyên do gây ra khủng hoảng cho thế giới và con người. Trong kịch phẩm Ett Drömspel ( Một ảo kịch ), nghệ sĩ lừng danh đưa lên sân khấu những hoạt cảnh biểu lộ yếu đuối, những tội vạ và niềm đau thương của con người. Chính văn gia cũng cho kịch bản đó là hay nhứt, mang trong nó thời thơ ấu khổ hạnh nhất của ông.
August Strindberg là một trong các văn nhân lừng danh nhứt của Thụy Điển. Ông đến với văn học nghệ thuật và độc giả bằng cá tính độc đáo, văn phong gợi cảm và hấp dẫn, một đời sống nội tâm đầy xung đột, và cũng là một thám tử liều lĩnh xông pha đối diện với mọi hiểm nguy để quan sát, nắm bắt cho được hiện thực của chính đời mình và đồng loại. Ông kiến tạo ra thể loại tường thuật mới đầy sinh lực cho văn xuôi Thụy Điển, sáng tạo những vần thơ trữ tình xuất cảm, chan chứa bản sắc nhân ái. Ông cũng là kịch tác gia nổi tiếng thế giới. Với kỹ thuật diễn xuất vừa ảo vừa thực theo trường phái ấn tượng, ông tạo ra cuộc cách mạng cho nghệ thuật sân khấu.
Cuối đời, ông sống tại “Tháp Xanh” (Blåttornet) ở Stockholm, số 85 phố Drottninggatan và mất năm 1912. Nơi đó ngày nay có bảo tàng August Strindberg.
**********************
*Tranh chân dung August Strindberg, trong cuốn "1001 BÖCKER Du Måste Läsa Innan Du Dör "; I URVAL AV GÖRAN HÄGG.
********************
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét