sổ tay văn nghệ: NẮNG MƯA MỘT THỜI ( 4 )

Nắng Mưa Một Thời ( 4 )

Những khi vui chuyện với một, hai người bạn đến thăm, và vào lúc anh chị em tôi quanh quẩn trong nhà, mẹ tôi hay đưa mắt nhìn anh chị em tôi, nói nhỏ nhẹ với bạn của bà:
-Mấy đứa con nhà này mỗi đứa một tính một nết. Đứa lớn này, [chị gái lớn nhất/ trưởng nữ], cứ vài ngày lại cùng bè bạn chơi thân với nó đến hiệu ảnh chụp vài kiểu ảnh. Gần hai chục tuổi rồi, mà cứ mơ ước những chuyện ở tận đâu đâu.
-Lứa tuổi con gái tân thời ở phố bây giờ là như thế- Bà bạn mẹ tôi góp lời- Bà có nghe đám thanh niên tóc húi cua dạo này tán tỉnh con gái bà chưa?
-Thật hả?
-Chứ còn gì. Tôi đã một lần nghe mấy đứa còn tuổi học trò đó đi qua trước cửa nhà bà, vừa thoáng thấy bóng dáng đứa lớn nhà này, trong bọn trẻ có đứa hát liền: “Tóc em dài, sao em không vấn? Cứ ‘phi-zê’ cho tốn tiền anh.”[lời một đoạn bài hát nhại trêu nhau của thanh niên thời ấy..]
-Tôi mà bắt gặp được thì đừng trách tôi...
-Bà ơi, thời bây giờ khác rồi. Nói ngay như ông nhà bà, trước đây mỗi khi bước ra đường, ông ấy đâu có ngắm vuốt kỹ như vậy. Nhiều hôm tôi gặp ông, trời chẳng nắng gió nhưng hôm nào cũng thấy ‘thầy’ đeo kính râm, hình như...
-Còn hình như gì nữa, cái kiểu này là mắt trước mắt sau nhìn cho rõ...
-Bà này, chưa gì sư tử Hà Đông đã dựng hết tóc tai lên rồi. Theo như tôi biết, ông ấy cũng có tí “ga-lăng”. Nhưng nói đúng ra, ông này vẫn là người chân chỉ hạt bột, làm ăn đứng đắn, không thuộc loại... vừa trông thấy gái ... tất cả… mọi cái đều bấn hết cả lên!
-Ăn ở với ông ấy bao nhiêu năm, tôi còn lạ gì tâm tính ông ấy. Mà đàn ông, bà biết không?
-Tôi chẳng biết gì sất. Tôi đâu có dính dáng với những thứ...
-Bà có bước chân vào, rồi có lúc tóc tai bà dựng đứng lên gấp mấy lần tôi. Đàn bà thường thích lời ngon tiếng ngọt, còn đàn ông chẳng những bài bản “ga-lăng”, hào hoa phong nhã thuộc lầu mà còn mầu mè...
-Những thứ này, tôi đọc qua một quyển sách, tôi biết rồi, thường là giống đực bao giờ cũng có mầu vẻ bên ngoài hấp dẫn và ưa thích săn đón, lấy lòng đối tượng. Đâu có dại gì ham mê các thứ mầu mỡ riêu cua, hoặc hoa lá cành kiểu đó.
-Thể nào đến bây giờ, bà vẫn là bà. Chẳng chung đụng với ai để rắc rối cuộc đời.
-Nhưng nhìn ngó lại, những kẻ có gia đình, tuy bận rộn lo toan nhưng cũng có lúc vui lúc buồn. Có con gái thì nó giúp được việc bếp núc. Còn con trai, nó làm được vài việc mà ai chân yếu tay mềm không làm được.
-Đứa thứ hai nhà này [anh trai trên tôi], mười bốn, mười lăm tuổi rồi, nhưng đã giúp được gì đâu. Suốt ngày ở ngoài bãi bóng, quần thảo bóng ban với bạn cùng phố xóm.
-Trước kia, tôi thích tính nết đứa thứ hai của nhà này, vừa nhanh nhẹn vừa có vẻ thích về thơ, nhạc. Nhưng thường gần đến tuổi trưởng thành, có đứa đang hướng nội chuyển sang hướng ngoại. Điều này chẳng mấy ai biết trước, từ xưa đã có câu “bố mẹ sinh con, Trời sinh tính.” À, còn thằng em [xin thưa, bà này nói đến tôi], ít khi tôi nghe bà nói về nó.
-Chị nó và anh nó hưởng hết cái ngoan cái khôn rồi. Đứa con thứ, nhất là những đứa sau, thường là những đứa ít nổi trội. Đứa nào may lắm thì học lỏm tí chút cái khôn ngoan của anh chị sinh ra trước nó; nhưng thường một, hai đứa đầu sáng dạ hơn. Thằng thứ ba này, lúc rỗi chỉ chúi mũi vào vài cuốn sách, truyện. Đấy bà xem, bây giờ nó đang ngồi dựa cột đọc mải, đọc miết...
-Xem sách, xem truyện là tốt. Mấy đứa cháu con chú em tôi, đi học về, quăng sách quăng vở nơi góc nhà xong là chạy đi chơi liền.
-Trẻ con, thường mỗi đứa thích một thứ. Hồi xưa, bà thích nhẩy dây; còn tôi lại thích trò cam quýt mít dừa... Ít người thích đến các loại sách của thánh hiền, chẳng biết thế nào là sách hay với sách dở.
-Bà nói phải. Đã nói có sách thánh hiền, thì hẳn là phải có sách thánh dữ. Tôi nghĩ, đọc được sách của thánh hiền thì không thành công cũng thành nhân; còn rủi đọc phải sách của thánh dữ, sau này chỉ đi chém giết lẫn nhau thì cũng hãi hùng.
Tôi, lúc đó, ngồi dựa cột nơi góc nhà, mắt chẳng rời quyển truyện cầm trên tay, nhưng nghe được từ đầu đến cuối câu chuyện, thật tình khi đó có những lời chưa thật hiểu, vậy mà có nhiều lời qua lại đó còn nhớ được đến ngày nay. Và còn nhiều hôm, trong quãng năm tháng này, bên những lời trò chuyện của mẹ tôi với vài bà bạn quen biết, tôi còn được nghe vài truyện cổ xa xưa. Đôi khi, vài người họ hàng từ dưới quê lên thăm, những buổi chuyện trò vui vẻ thường đến tận đêm khuya. Tôi rất thích nghe những chuyện kể về nơi có mái nhà lợp rạ, vào những đêm tối trời, anh họ tôi ở nơi quê Hưng Yên bỏ đom đóm trong một chiếc lọ nhỏ làm đèn... và ở một góc nhỏ nào đó dưới chân cây rơm bên vườn, có một chú dế với chiếc vĩ cầm, say mê trình tấu bản nhạc chú vẫn hằng ưa thích như trong một quyển truyện tranh tôi đã đọc đêm nào.

Những năm đầu thập niên 50, dân chúng ở các thành phố lớn- sau những lần tản cư để tránh bom đạn chiến tranh- đã trở về nơi đường phố cũ, gây dựng lại nhà cửa sau những tàn phá, loạn lạc. Vào những năm ấy, không khí yên bình dần dần trở lại.
Trong các ngày vui lễ, tết đầu năm, anh tôi thường dẫn tôi đến vài nơi tổ chức vui chơi ngày tết, như hội chợ thường diễn ra vài ngày ở khu Vườn Trẻ (trước đây gọi là Vườn Hoa Con Cóc, vì trong nơi đó có một bồn phun nước và có 4 con cóc rất đẹp, rất to bằng xi măng mầu và miệng những con cóc phun các tia nước lên cao).
Đặc biệt nơi đầu Vườn Hoa Con Cóc, vào các ngày có hội chợ, thường luôn có một “xe xi-nê”. Chiếc xe đặc biệt này chiều dài khoảng chừng 2 mét và có 2 bánh. Toàn thân xe là lớp kim loại nhẹ bằng nhuôm; một đầu xe thuôn dài, phía cuối xe- nơi chủ xe xi-nê cầm lái- là nơi đặt máy chiếu phim, bình điện (ắc-quy)... Hai bên thân xe có hai dãy... trông giống như những “ống nhòm”, đây chính là “chỗ” các khán giả tí hon nhìn vào màn ảnh. “Ông chủ rạp” xe xi-nê là một người đàn ông để ria mép và lúc nào trên đầu ông cũng có một chiếc mũ phớt rất nghệ sĩ.
Khi đếm đủ khán giả ‘nhóc tì’ cho một đợt chiếu phim, “ông chủ rạp” nhận tiền xong liền ‘ra vé’ cho khán giả bằng số ghi bên cửa của mỗi “ống nhòm”, mỗi khán giả được nhận một chiếc ghế ngồi (loại ghế gấp nhỏ), và vui sướng hai tay ôm lấy “ống nhòm” nhìn vào “rạp”. Từ một hệ thống có đường dây cáp riêng, “chủ rạp phim” đưa tay kéo sợi dây mỗi cửa nhìn, lúc đó khán giả tí hon mới nhìn thấy màn ành đặt nơi đầu xe (phía bên trong). Thường trước lúc chiếu phim một hai phút, đèn ‘trong rạp’ bật sáng. Sau đó, tiếng sè sè của máy chiếu phim hoạt động và khán giả nhìn thấy hình ảnh chuyển động trên màn ảnh. Mỗi phim chỉ có thời lượng chừng 5, 10 phút. Những đoạn phim ngắn của Vua Hề Sác-Lô (Charlie Chaplin) hoặc vài phim hoạt họa vui nhộn... ”Ông chủ rạp” kiêm nhiệm luôn nghề thuyết minh phim, ông vừa điều khiển máy chiếu phim (chạy bằng bình điện để cuối ‘rạp’), vừa luôn miệng thuyết minh bộ phim đang chiếu.
Anh tôi và tôi, có những hôm xem gần hết “kho phim” của rạp phim di động này. Và có vài bộ phim, anh xem bằng mắt bên phải, em xem bằng mắt bên trái (hai khán giả mê phim chỉ còn đủ tiền xem vài “vé” kiểu này). Cũng có khi, ra về đến chỗ gần khuất nơi đường rẽ, vẫn còn nhìn ngoái lại tiếc rẻ “rạp chiếu phim”...
Bạn trẻ thời thập niên 50 như anh em chúng tôi, lần đầu tiên biết đến Nghệ Thuật Thứ Bẩy qua một chiếc “xe xi-nê” hai bánh.
....
Vân Võ Hoài Phương
******************

sổ tay văn nghệ

Thứ Ba, 21 tháng 2, 2012

NẮNG MƯA MỘT THỜI ( 4 )

Không có nhận xét nào:

Nhãn

Giới thiệu về tôi