sổ tay văn nghệ: NHỚ & ĐỌC, trong những ngày mưa tuyêt́ ( 7 )

Hình ảnh “lâu đài văn học Việt-nam” thi sĩ Bàng Bá Lân dùng để nói về nơi tôn vinh những văn, thi sĩ “bất tử”- và cả những văn nghệ sĩ đã “vang bóng một thời”- vẫn còn được người đời nay dùng đến, tuy cũng có người dùng hình ảnh “ngôi đền văn chương”, hoặc vài cách gọi khác nữa.
Có thể nói, sự tôn vinh các nhà thơ nhà văn đáng ngưỡng mộ trong “lâu đài văn hoá” phát xuất từ lòng mến mộ thơ, văn của rất nhiều người yêu chuộng văn học. Riêng có điểm đặc biệt trong sự tôn vinh là cách đánh giá rất khác nhau của giới thưởng ngoạn về tác phẩm và nghiệp thơ, văn của mỗi văn, thi sĩ.
Tác giả Tạ Tỵ, trong một cuốn sách của ông, đã có vài trang viết về thơ của nhà thơ Nguyễn Bính. Là họa sĩ tốt nghiệp trường Cao Đẳng Mỹ thuật Hà Nội năm 1943, họa sĩ Tạ Tỵ còn sáng tác thơ, văn và có những tác phẩm thuộc nhiều thể loại như hồi ký, nhận định văn học, truyện, thơ, Văn Sử Học...
Tuy chỉ gặp nhà thơ Nguyễn Bính vài lần, nhưng họa sĩ Tạ Tỵ có nhiều điều để nói về Nguyễn Bính. Mời bạn đọc những chia sẻ của ông kể qua về thời cảnh lúc đó (trong bài viết, Tạ Tỵ gọi nhà thơ bằng tên gọi thân mật ):
“.. Thơ (Nguyễn) Bính rất tự nhiên, mộc mạc không gò bó, kiểu cách như các thi nhân cùng thời. Thơ Bính đi gần với ca dao, rất gần với đại đa số quần chúng. Các cô gái đọc rất khẽ trong phòng the để tiếc nuối thương vay một thân phận hay giận hờn vì người Bính khóc trong thơ sao lại không phải mình... Bài “Lỡ Bước Sang Ngang” vào đời đã đưa Bính lên cao giữa vòm trời Thi Ca đầy tinh tú sáng chói với Xuân Diệu, Huy Cận, Vũ Hoàng Chương, Trần Huyền Trân, Thâm Tâm, Hoàng Cầm, Tế Hanh, Lưu Trọng Lư, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên v.v...
...(Nguyễn) Bính là con người làm Văn-Nghệ duy nhất ở thời đó không chịu ảnh hưởng của nền văn hoá Tây-phương cũng như Đông-phương. Bính làm thơ một mình và thừa hưởng cái kho tàng văn hoá dân tộc qua các vần ca dao, qua nếp sống mộc mạc quê mùa. Do đó, thơ Bính mang tính chất hồn nhiên, với một sắc thái cực kỳ lãng mạn trong lãnh vực tình yêu.”
( Trích trong Mười Khuôn Mặt Văn Nghệ,
tr.126 và 127 / tác giả: Tạ Tỵ )

Theo vài nguồn tư liệu văn học sử, các nhà phê bình và một vài nghiên cứu gia về văn học đã đánh giá thì:
...” Khi nói về Nguyễn Bính là nói về nhà thơ lãng mạn của làng quê Việt Nam.”

Và, “thơ ông biểu hiện cảnh quê, thắm được tình quê, hồn quê nước Việt với một sắc thái lãng mạn .”
(Theo Bách Khoa toàn thư mở )

Nhận định về những đặc sắc nghệ thuật trong thơ Nguyễn Bính so với vài nhà thơ có tác phẩm về làng quê cùng thời, hai tác giả của cuốn danh phẩm tiền chiến Thi Nhân Việt Nam đã viết:
“ Đồng quê xứ Bắc đã gây cảm hứng cho nhiều nhà thơ. Nhưng mỗi nhà thơ xúc cảm một cách riêng. Nguyễn Bính nhà quê hơn cả nên chỉ ưa sống trong tình quê mà ít để ý đến cảnh quê. Anh Thơ không nhà quê một tí nào. Anh Thơ là một người thành thị đi du ngoạn, nên chỉ thấy cảnh quê. Bàng Bá Lân gần Anh Thơ hơn gần Nguyễn Bính .”
( Theo Thi Nhân Việt Nam, tr.175 / tác giả: Hoài Thanh và Hoài Chân )
Nếu ta để ý hai cách nhận định trên, thấy rõ giữa “tình quê” và “cảnh quê”, nhà thơ Nguyễn Bính chú ý diễn tả về “tình quê” nhiều hơn. Tuy thế, nhiều bài thơ của Nguyễn Bính đã biểu hiện cảnh quê với những chọn lọc hình ảnh tinh tế.
Những cảnh quê trong thơ của các tác giả nổi tiếng viết về làng quê rất phong phú và nhiều cảnh đẹp như trong bức tranh thủy mạc. Nữ sĩ Anh Thơ đúng như đã được hai nhà phê bình nhận xét “Anh Thơ không nhà quê một tí nào.” Từng câu thơ của Nữ sĩ Anh Thơ như một cảnh riêng, chầm chậm đến với người đọc. Có thể nói, nghệ thuật của nữ sĩ Anh Thơ, như nghệ thuật của một nhà quay phim tài giỏi. Bằng những cảnh quê trong bài thơ Bến Đò Ngày Mưa, thi sĩ Anh Thơ đã là một trong những nhà thơ trở thành “bất tử”, như nhà thơ Bàng Bá Lân đã có dịp nói đến.
Mời bạn đọc, đọc bài thơ sau đây của Nữ sĩ Anh Thơ. Một bài thơ đọc lên có thêm niềm vui như niềm vui được ngắm xem một bức tranh thủy mạc vô giá...

Bến Đò Ngày Mưa

Tre rũ rợi ven bờ chen ướt át,
Chuối bơ phờ đầu bến đứng dầm mưa.
Và dầm mưa dòng sông trôi rào rạt
Mặc con thuyền cắm lái đậu trơ vơ.

Trên bến vắng, đằm mình trong lạnh lẽo,
Vài quán hàng không khách đứng xo ro.
Một bác lái ghé buồm vào hút điếu
Mặc bà hàng sù sụ sặc hơi, ho.

Ngoài đường lội họa hoằn người đến chợ
Thúng đội đầu như đội cả trời mưa.
Và họa hoằn một con thuyền ghé chở
Rồi âm thầm bến lại lặng trong mưa.

( Bức Tranh Quê / tác giả: Nữ sĩ Anh Thơ )

***

Tháng 12. 2010

sổ tay văn nghệ

Thứ Tư, 29 tháng 12, 2010

NHỚ & ĐỌC, trong những ngày mưa tuyêt́ ( 7 )

Không có nhận xét nào:

Nhãn

Giới thiệu về tôi